Bilenler bilir; bitkiler alemine, ot, yemiş ve mantar toplamaya çok meraklıyımdır. Ülkemiz yenilebilir yabani otlar ve besin bitkileri açısından -her şeye rağmen hala- çok zengin. Ben de gittiğim her yerde fırsatını yaratıp bu merakımı doyurmaya çalışırım.
Sadece gittiğim yerlerde değil, yaşadığım şehir olan İstanbul’da da -her şeye rağmen hala- toplayıcılık yaparım:) Mesela bu yazının konusu olan kaya koruğunu İstanbul’da da bulmak mümkündür. Yukarıdaki fotoğrafta görmüş olduğunuz kaya koruklarını bizzat kendim Burgazada’dan toplamıştım :)
Kaya koruğu (Latince ismi ile Crithmum Maritimum ) benim en sevdiğim otlardan biridir. Halk arasında deniz otu, deniz teresi, geneviz, ada marulu olarak da bilinir. Deniz kenarındaki kayaların üzerinde bitiverir :) Etli yapısı ve kendine has iyotlu aroması ile kaya koruğunu her gün yesem bıkmam. Ülkemizde hemen hemen tüm deniz kenarlarındaki kayalıklar üzerinde yetişir. Temmuz ayından Ekim ayına kadar olan sürede çiçeklenir. Türkiye’de kayıtlı tür sayısı birdir.
İdrar söktürü, gaz giderici, kan temizleyici ve sindirimi kolaylaştırıcı özellikleri vardır. Sodyum, potasyum, C Vitamini açısından zengindir ama aşırı kullanımı tavsiye edilmez.
Hazır yeri gelmişken kaya koruğundan bağımsız olarak hatırlatmakta fayda var, genel olarak bitkiler arasında sağlık için zararlı olabilecek bazı kimyasal maddeler içerenler de vardır. Ot toplamaya meraklı olup da ne nedir bilmeyenlerdenseniz en iyisi bir bilenle gezmektir. Dikkat edilmesi gereken ilk kural ise bitkiyi asla kökünden kopartmamak gerektiğidir zira doğanın nimetlerinden faydalanmak bir yana ilk önceliğimiz onu korumak olmalıdır.
Kaya koruğu kendine has iyotlu, deniz kokusu sebebiyle parfüm sektöründe de kullanılan bir bitkidir. Taze ve canlı -bana göre- çok güzel bir kokusu vardır. Yiyecek olarak kullanıldığında haşlanarak ya da çiğden salatası yapılır, turşusu yapılır, çiğ olarak yemeklerle birlikte yenir, kavurması yapılır. Ben bugün üç farklı tarif vermek istiyorum;
Kaya Koruğu Turşusu:
Yarım kg kaya koruğu
1lt. su
2 adet limonun suyu
10 diş sarımsak
4 yemek kaşığı tuz
1 yemek kaşığı kara biber
1/2 çay bardağı zeytin yağı
Uygun boyutta bir cam kavanoz
Kaya koruklarını bir kaç kez bol suda yıkıyorum. 1 litre suyun içine limonların suyunu ve tuzları koyup tuz eriyinceye kadar karıştırıyorum. Kaya koruklarını temiz cam kavanoza alıp aralarına sarımsakları koyuyorum. Üzerine hazırladığım limonlu suyu döküp son olarak karabiber ve zeytinyağını ilave edip kavanozun kapağını kapatıyorum. 2 hafta buzdolabında beklettikten sonra yenmeye hazır hale geliyor.
*Bazı turşu tariflerinde kaya koruklarını haşlayarak yapıyorlar, ben çiğden hazırlamayı tercih ediyorum.
Domatesli Kaya Koruğu Salatası:
Yarım kg. kaya koruğu
3 lt. su
3 adet büyük boy domates
3 diş sarımsak
1 adet limonun suyu
Zeytinyağı
Tuz ve karabiber
Buzlu Su
Kaya koruklarını bol suda yıkadıktan sonra 3 litre kaynar suda 2 dakika haşlayıp, suyunu süzüp -pişme işlemini sonlandırmak üzere- buzlu suya aktarıyorum. İyice soğuduktan sonra sudan çıkarıp kuruluyorum. Üzerine ezilmiş sarımsak, küp küp kestiğim domatesler, limon, zeytinyağı, tuz ve karabiber koyup afiyetle yiyorum :)
Taze Patates ve Kaya Koruğu
500 kg. taze patates
3 lt. su
5 diş sarımsak
2 avuç taze kaya koruğu
Zeytinyağı
Tuz ve Karabiber
Öncelikle belirteyim kaya koruğu ve taze patates birbirine çok çok yakışıyor. Taze patatesleri yıkayıp kabukları ile birlikte 15 dakika bol tuzlu suda haşlıyorum. Suyunu süzüp patatesleri ortadan ikiye kesiyorum. Bir tavaya zeytinyağı, ezdiğim sarımsaklar ve patatesleri alıp hafif kızarıncaya kadar döndürüyorum. Servis tabağına aktardığım patateslerin üzerine çiğ kaya koruğu, tuz ve karabiberi ilave edince, işte tamam! diyorum.
*Hardal ile servis edilebilir.
Sevgiyle...